Η αξία του παιχνιδιού για το παιδί

“Ο άνθρωπος δεν είναι πλήρης παρά μονάχα όταν παίζει”

                                     Schiller

Τα παιδιά, από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους παίζουν μόνα ή σε ομάδες, χωρίς να τους δείξει κάποιος τον τρόπο. Το παιχνίδι τους άλλοτε είναι χαριτωμένο, άλλοτε θορυβώδες και ενοχλητικό και άλλοτε μιμητικό των πράξεων των ενηλίκων. Τι είναι όμως το παιχνίδι; 

Σύμφωνα με τον Garvey(1990), μια δραστηριότητα για να θεωρηθεί παιχνίδι θα πρέπει να πληρεί κάποια κριτήρια Να είναι ευχάριστη, να είναι αυτοσκοπός και όχι μέσο για κάτι άλλο, να επιλέγεται αυθόρμητα από τους παίκτες και να απαιτεί την ενεργητική συμμετοχή αυτών. Το παιχνίδι έχει συνδεθεί με αρκετές γνωστικές και κοινωνικές δραστηριότητες όπως για παράδειγμα με την κατάκτηση της γλώσσας και την ανάπτυξη των κοινωνικών ρόλων. Αποτελεί ένα αυθόρμητο μέσο έκφρασης συναισθηματικών καταστάσεων τις οποίες το παιδί διοχετεύει στο παιχνίδι. 

Ποιά είναι όμως η αξία του παιχνιδιού;

Μέσα από το παιχνίδι το παιδί έχει τη δυνατότητα να εκφράσει τα συναισθήματά του, να εξερευνήσει το περιβάλλον του και να μάθει πράγματα τόσο για τον εαυτό του όσο και για τους άλλους. Μέσω του παιχνιδιού αναπτύσσεται η ικανότητα αναπαράστασης, ο συμβολισμός και η φαντασία. Το ομαδικό παιχνίδι καταφέρνει και καλλιεργεί πολλές αρετές  όπως η υπομονή στο να περιμένει κάποιος τη σειρά του, ο σεβασμός απέναντι στους άλλους, η συνεργασία, το μοίρασμα και η αυτοπειθαρχία. Το παιδί μαθαίνει να επιλύει συγκρούσεις, να τηρεί κανόνες και να συνυπάρχει αρμονικά με τους άλλους. 

Η έκφραση μέσω του παιχνιδιού είναι κάτι που χρησιμοποιείται πολύ συχνά στον τομέα της ψυχολογίας. Το παιχνίδι χρησιμοποιείται πολύ συχνά από τους  ειδικούς για διαγνωστικούς, θεραπευτικούς ή ακόμα και προληπτικούς λόγους  σε συνδυασμό και με άλλες τεχνικές. Μέσω αυτού τα παιδιά μπορούν να εκφράσουν σκέψεις και αναπαραστάσεις που έχουν αποκομίσει από το περιβάλλον τους και να εξερευνηθούν τρέχοντα η περασμένα ζητήματα που επηρεάζουν συνειδητά ή ασυνείδητα τη ζωή τους.

Το παιχνίδι αποτελεί μια ιδιαίτερα σημαντική και ωφέλιμη δραστηριότητα για το παιδί και την ανάπτυξή του. Του δίνει τη δυνατότητα να έρθει σε επαφή  με το έμφυτο δημιουργικό του κομμάτι. Οι γονείς θα πρέπει να ενθαρρύνουν το παιδί να παίζει και να διαμορφώνουν ένα πλαίσιο όπου εκείνο θα μπορεί να κινείται ελεύθερα και αυθόρμητα χωρίς τη δική τους παρέμβαση. Να υποστηρίζουν και να ενθαρρύνουν την περιέργεια και την επιθυμία του για εξερεύνηση προσφέροντας ποικιλία παιχνιδιών και εμπειριών. Όλα αυτά όμως στα πλαίσια του μέτρου. Δεν απαιτείται ποσότητα υλικών για να μπορέσει το παιδί να εξερευνήσει και να εκφραστεί.  Σύμφωνα με τον Rogers οι γονείς θα πρέπει να προσφέρουν εσωτερικές συνθήκες ψυχολογικής ασφάλειας και ελευθερίας. Τα παιδιά νιώθουν ασφάλεια όταν τα δεχόμαστε χωρίς όρους και τα αντιμετωπίζουμε με  πλήρη ενσυναίσθηση.